Yüksek proteinli diyetlerin tanımı net şekilde belirlenmemiştir fakat diyette bulunan protein miktarı farklı yöntemlerle ölçülebilmektedir.Diyette günlük tüketilen protein miktarı belirlenir.Her bir gram protein 4 kcal içerdiğinden protein miktarı 4 ile çarpılır.Proteinin sağladığı enerjinin toplam enerjiye oranı yüzdelik olarak bulunur.Günlük alınan enerjinin %20 sinden fazlası proteinlerden sağlanmasını gıda endüstrisi yüksek protein olarak belirtmektedir.Dukan diyeti,Karatay diyeti yüksek proteinli diyetlerden bazılarıdır.
Diyetteki protein oranının kilo vermeye etkisi konusunda farklı araştırmalar yapılmaktadır.Bazı çalışmalar protein miktarının arttırılmasının kısa dönemde kilo verme sürecine olumlu etkisi olduğunu aktarmıştır.Bu durumu yüksek proteinli diyetlerle doygunluğun,besinlerin thermik etkisinin artmasına ve açlık,insulin salınımı ve günlük enerji alımındaki azalmayla ilişkili olduğunu belirtmişlerdir.Fakat diğer çalışmalar doygunluğun enerji yoğunluğu,besin miktarı,tat alma duyusundaki farklılıkla birlikte değişebileceğini ifade etmişlerdir.Doygunluk koşulları kontrol altına alınmadan yüksek proteinin kilo vermeye etkisinin net olarak belirlenemeyeceğini belirtmişlerdir. Uzun süreli araştırmalarda zayıflamaya yüksek proteinin etkisinin kesin olarak belirlenemediği anlatılmıştır.
Yüksek proteinli düşük karbonhidratlı diyetlerin genel sağlık durumuna etkisi ve güvenilirliği sorgulanmaktadır.Günlük 50 gramdan daha az karbonhidrat alınması sonucu ketojenik etki oluşabilir.Keton cisimciklerinin artması kan ph ının azaltmaktadır.Kan ph ının çok azalması sonucu koma,şok gibi sağlık problemleri de oluşabilmektedir.
Bazı çalışmalar düşük karbonhidratlı yüksek proteinli diyetlerde gözlemlenen kilo kaybının vücuttaki su miktarının düşmesiyle ilişkilendirilmiştir.Uzun dönem düşük karbonhidratlı yüksek proteinli diyetlerle kaslardan kilo kaybı olabileceğini belirtmişlerdir.Fakat diyet yaparken yağdan kilo kaybetmek önerilmektedir.
Uzun süreli yüksek proteinli düşük karbonhidratlı diyetlerin takibiyle ilgili çalışmalar az sayıdadır.Bu çalışmaların genelinde kilo verme anlamında istatiksel olarak belirgin fark bulunamamıştır.Ayrıca,uzun süreli yüksek proteinlerin uygulanmasının sağlık üzerinde etkisi net olarak bilinmemektedir.
Karbonhidrat miktarının azaltılması diyette alınan lif miktarını da düşürmektedir.
Hayvansal kaynaklı proteinlerin aşırı miktarda alınması kolesterol seviyesini yükseltmektedir ve kalp hastalığı oluşum riskinin artmasına sebep olabilmektedir.
Yüksek proteinli düşük karbonhidratlı diyetlerin kemik kütlesi üzerinde olumsuz etkisi olabileceği önerilmektedir.Yüksek protein alımı aminoasit miktarının ve asit oranının artışına sebep olabilir.Vücut bu artışı dengelemek amacıyla kemiklerdeki kalsiyumdan yararlanabileceği düşünülmektedir.
T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberinde:
Sağlıklı yetişkin bir bireyde enerjinin %10-15’i proteinlerden,%55-60’ı
karbonhidratlardan, en fazla %30’u yağlardan sağlanması gerektiğini belirtmiştir.
Diyetlerin içeriğinin değiştirilmesinden çok bireylere sağlıklı beslenme davranışı kazandırılması daha önemlidir.
Diyetisyene danışarak bireye özgü diyet takibi yapılmalıdır.
Dolayısıyla sağlıklı beslenerek kas kaybı en aza indirilmeli ve yağdan kilo kaybı sağlanmalıdır.👍