Vejeteryan Diyetinin Avantajları Ve Dezavantajları

Vejeteryan diyet hayvansal gıdaların az oranda veya hiç tüketilmemesini ve bitkisel besinlerin yoğun olarak kullanılmasını gerektiren beslenme biçimidir.

Vejeteryan diyette hayvansal besin tüketim durumlarına göre çeşitli sınıflandırma yapılmaktadır.

Vejeteryan diyet çeşitleri;

Vegan Diyet: Hayvansal besin tüketimi hiç olamayan sadece bitkisel gıdaları tüketen gruptur.
Lactovejeteryan: Bitkisel gıdalara ek olarak süt ve süt ürünleri tüketimi bulunmaktadır.
Ova Vejeteryan: Bitkisel besinlerin yanında hayvansal gıda olarak yumurta da bulunan vejeteryan beslenme şeklidir.
Lacto-ova Vejeteryan: Bitkisel besinler,süt ve yumurtayla beslenen vejeteryan gruptur.
Etler arasında seçim yapan gruplar; Kırmızı et alımı yoktur.

Bitkisel besinler+kümes hayvanları=polo vejeteryan

Bitkisel besinler+su ürünleri=pesko vejeteryan olarak adlandırılır.

Semi vejeteryan: Kısmi olarak tavuk ve balık tercih edebilirler,yumurta ve sütü herhangi kısıtlama yapmadan yiyebilirler.

Vejeteryan Diyetinin Sağlık Açısından Avantajları

Hayvansal kaynaklı besinlerde kolesterol bulunmasında rağmen bitkisel kaynaklı besinlerde yoktur.Bitkisel kaynaklı besinleri tüketenlerde kalp-damar hastalığına yakalanma riski %30 daha az olarak belirtilmektedir.

Bitkisel kaynaklı besinler daha fazla tüketildiğinden sodyum,magnezyum,kalsiyum fazla miktarda alınmaktadır.Bu mineraller kan basıncının düzenlenmesinde rol oynamaktadır.Dolayısıyla vejeteryan beslenmede kan basıncı ve hipertansiyon görülme prevelansınında azaldığı anlatılmaktadır.

Bitkisel besinlerin arttırılmasıyla E vitamini,C vitamini,karetenoidler ve diğer biyoaktif antioksidanlar fazla miktarda alınmaktadır.Bu durum kanser görülme sıklığını azaltabilir.

Lif açısından zengin beslenme sağlandığından kabızlık daha nadir gözlemlenebilir.

Vejeteryan Diyetin Dezavantajları

Bitkisel gıdalardaki demir mineralinin emilimi hayvansal gıdalardaki kadar yüksek oranda değildir.Et,tavuk,balık,yumurta gibi hayvansal besinler yüksek miktarda demir içermektedir.Dolayısıyla vejeteryan beslenen bireylerde yetersiz demir alımı veya az emilimi sonucu demir eksikliği(anemi) daha sık görülebilir.

Özellikle vegan vejeteryanlarda B12 vitamini yetersizliği riski bulunmaktadır.Yeterli miktarda B12 vitamini alınmadığında demir eksikliği oluşabilir yada sinir sistemi olumsuz etkilenebilir.

Süt ve süt ürünlerinin kalsiyum içeriği fazladır.Vejeteryan beslenme tipine göre yeterli miktarda süt tüketilmediğinde kemik sağlığı olumsuz etkilenebilir,osteoporosis oluşabilir.

B12 vitamininin azlığı sonucu homosistein yükselebilir,kalp hastalığı riski artabilir.

Hayvansal besinlerin protein içeriği yüksektir.Hayvansal besinler yeterince tüketilmediğinde bireyler beslenmesine dikkat etmezse yeterince protein alamayabilir.Çocuklar vejeteryan besleniyorsa büyüme ve gelişme geriliği gözlemlenebilir.

Bitkisel besinlerin kalori içeriği yüksek olmadığından günlük enerji ihtiyacı karşılanmayabilir.Günlük olarak bazal metabolizmamızdan daha az enerji aldığımızda metabolizmamız yavaşlayabilir,kilo verme sürecimiz zorlaşabilir.

NOT: Bireylere vejeteryan diyeti yerine standart ölçülerde diyet uygulanmalıdır.

Sağlık Bakanlığı günlük enerjinin %10-15'inin proteinlerden,%55-60'ının karbonhidratlardan,maksimum %30'unun yağlardan sağlanmasını önermiştir.